Dziedzictwo
przemysłowe
Symbolem Śląska jest węgiel, nazywany tu „czarnym złotem”. Tradycja górnicza nadal jest istotną częścią tożsamości Katowic i sąsiednich miast, choć już niewiele osób pracuje w kopalniach.
Szyb w Katowicach | Fot. Radosław Kaźmierczak, UM Katowice
Postindustrialny krajobraz
Górny Śląsk od początku XIX wieku, kiedy w Brynowie założono kopalnię węgla kamiennego, jest obszarem cieszącym się dużym zainteresowaniem przemysłowym ze względu na bogate złoża węgla kamiennego i innych surowców. Chociaż pierwsze kopalnie powstawały wcześniej (już w 1769 roku w Murckach), to dopiero wzrost zapotrzebowania na węgiel w pierwszej połowie XIX wieku wpłynął na szybki rozwój Katowic.
Strefa Kultury w Katowicach | Fot. UM Katowice
Drugą intensywnie rozwijającą się gałęzią przemysłu było hutnictwo cynku – w 1863 roku na obszarze Katowic działało aż 12 hut tego rodzaju. Równolegle inwestowano w hutnictwo żelaza – pierwsza z takich hut powstała w 1823 roku na granicy Dębu i Załęża.
Przemysł górniczo-hutniczy był podstawą gospodarki miasta aż do przemiany ustrojowej w 1989 roku. W latach 1995-2006 udział osób zatrudnionych w przemyśle ciężkim w Katowicach zmalał niemal o połowę. Zlikwidowano również wiele kopalń, hut i zakładów przemysłowych.
W postindustrialnym krajobrazie Katowic wiele jest śladów przekształceń dawnych terenów przemysłowych, czego najlepszym przykładem jest Strefa Kultury umieszczona na terenie dawnej kopalni „Katowice”. Dziedzictwo przemysłowe regionu promuje Szlak Zabytków Techniki Województwa Śląskiego, który tworzy czterdzieści obiektów związanych z tradycją górniczą, hutniczą, energetyką, kolejnictwem, łącznością, włókiennictwem, produkcją wody oraz przemysłem spożywczym. Poznanie choć kilku miejsc ze Szlaku pozwoli zaznajomić się z lokalną historią oraz dostarczy niezapomnianych wrażeń. Osiedla robotnicze, Muzeum Tyskich Browarów Książęcych, Zabytkowa Kopalnia Srebra, Sztolnia Królowa Luiza, Radiostacja Gliwice i Muzeum Produkcji Zapałek to tylko niewielka część fascynujących punków na trasie Szlaku: https://zabytkitechniki.pl/
INDUSTRIADA
W ramach Szlaku Zabytków Techniki co roku organizowana jest INDUSTRIADA, największy festiwal dziedzictwa przemysłowego w Polsce i drugi w Europie. W piętnastoletniej historii imprezy w 29 miastach zorganizowano ponad 5 tysięcy wydarzeń, w których udział wzięło niemal milion uczestników i uczestniczek.
Iluminacje wież wyciągowych KWK Polska w Świętochłowicach, Industriada 2016
Fot. EwkaC, CC BY-SA 4.0
